Digitalisering van criminaliteit

Spreker: dhr. Ruud Elderhorst

Dhr. Ruud Elderhorst opende de eerste lezing van het symposium met ‘digitalisering van criminaliteit’. Hij is sinds 2005 teamchef Digitale Recherche bij de politie haaglanden. Bovendien is hij sinds kort implementatiemanager digitale expertise en aanpak cybercrime. In zijn lezing belichtte hij het belang van de aanpak van cybercrime en hoe cybercrime een grotere rol krijgt in de ontwikkeling van de huidige criminaliteit. Hij liet hierbij een wereldbol zien waarbij in real-time zichtbaar was waar op dat moment computer aanvallen plaats vonden en virussen werden rondgestuurd. Maandelijks worden rond de honderd nieuwsberichten geschreven over gevallen binnen de digitale criminaliteit en jaarlijks is er zo’n 290.000.000.000€ schade. De impact van cybercrime is dus groot.

“Wij worden slimmer, maar criminelen helaas ook.”

70% van de zaken bestaan uit klassieke misdrijven met een digitale touch. Dhr. Elderhorst gaf hierbij een aantal voorbeelden waaronder drugsdealers die hackers inhuren om de haven van Antwerpen te manipuleren zodat drugs het land in gesmokkeld kan worden. Ook vertelde hij over een aantal Amerikaanse studenten die neppe GPS signalen uitzond om controle over een jacht te krijgen. Dit was een experiment om te laten zien hoe kwetsbaar het navigatiesysteem van een schip is. Dhr. Elderhorst merkte hierbij op dat dit ook gebruikt kan worden om bijvoorbeeld piraten te vangen door ze naar vallen te leiden.

Het laatste voorbeeld betrof phishing waarbij een fake mailtje van PostNL Track & Trace naar mensen gestuurd werd. Zodra op de link in het mailtje geklikt werd, werd de computer gehackt en kreeg je de controle over je computer pas terug als je een bepaald bedrag betaalde via bitcoin. Dit soort mailtjeswaren te herkennen aan spel- en grammaticafouten in de tekst. Bovendien kon het domein van de link herleid worden naar Rusland, wat het mailtje erg verdacht maakte. Waarschijnlijk was dit naast een voorbeeld ook een waarschuwing voor ons: Vertrouw niks blindelings op internet.

De digitale wereld is ongrijpbaar. Maar 4% van het web is zichtbaar en wordt Surface web genoemd. Dark web neemt dus 96% in. Dhr. Elderhorst liet de naam Silk Road vallen, een zwarte marktplaats voor wapens, drugs en andere illegale praktijken. Silk Road 2.0 was snel opgerold maar het kon niet voorkomen worden dat 3.0 alweer in de lucht is. Daarnaast benadrukte hij dat de databerg verder exponentieel zal groeien. Toen in 1969 de eerste man op de maan landde, werd hierbij een apparaat gebruikt met een capaciteit van 4 kb. Tegenwoordig heeft de duurste Iphone zelfs een capaciteit van 64 gb!

Er zijn tegenwoordig ook interessante apps te verkrijgen zoals Domotica. Hiermee kun je op afstand het energieverbruik van je huis regelen, zoals je verwarming aan- en uitzetten. Deze e-manager kan bijna alles registreren: hoe vaak en wanneer de wc wordt doorgespoeld en wanneer de koelkast open is geweest... dat betekent dus geen onopgemerkte nachtelijke vreetpartijen meer.

Een tweede app is Flexispy Extreme. Deze kan meeluisteren in een ruimte en ook telefoongesprekken worden opgenomen. De app leest mee met smsjes, Whatsapp, Facebook, skype, etc. Dhr. Elderhorst waarschuwde dat we geen telefoons mochten aannemen als cadeau. Zelfs telefoontjes die in beslag genomen zijn, moeten zorgvuldig nagekeken worden op dergelijke software om te voorkomen dat criminelen meeluisteren met het onderzoek.

De meerwaarde van de groei van digitale mogelijkheden mocht niet vergeten worden. Zo heeft de digitale recherche de mogelijkheid om een videoreconstructie te maken van incidenten door beeldmateriaal te verzamelen van getuigen. Sunset Grooves 2009 werd bijvoorbeeld verstoord door hooligans. Agenten werden in de val gelokt en bekogeld met alles wat er lag. Zelfs toen de politie waarschuwingsschoten gaf, hielden de hooligans niet op. In totaal is er één dode gevallen en zes gewonden. Het beeld- en geluidsmateriaal van de agenten en het beeldmateriaal van getuigen werd verzameld en aan de hand van de muziek op de achtergrond gesynchroniseerd. Zo ontstond een reconstructie van het incident die ten goede kwam aan het onderzoek.

Dhr. Elderhorst sloot zijn presentatie af met het interessante nieuwtje dat er in januari een wervingscampagne van start zou gaan voor 400 nieuwe collega’s bij de ICT-afdeling. Informatie hierover vind je op https://www.kombijdepolitie.nl. Kom jij hun team versterken?

- Stella Kruit